Allergikos
Μετά από την ανακοίνωση έξι αναφυλακτικών αντιδράσεων που σχετίζονται με το εμβόλιο της Pfizer ο Βρετανικός Οργανισμός Φαρμάκων (MHRA) εξέδωσε μια σχετική οδηγία αποφυγής εμβολιασμού στους ασθενείς με ιστορικό αναφυλαξίας σε τρόφιμα, εμβόλια και φάρμακα. H οδηγία αυτή είναι προφανώς προσωρινή μέχρι να διερευνηθεί πλήρως η αιτία των αντιδράσεων. Ωστόσο, αν και προσωρινή, η γενικευμένη αυτή απαγόρευση θεωρήθηκε μάλλον υπερβολική από την παγκόσμια αλλεργιολογική κοινότητα και διάφορα επιστημονικά όργανα έσπευσαν να εκδώσουν πιο ειδικές οδηγίες.
https://education.aaaai.org/resources-for-a-i-clinicians/task-force-messages_COVID-19
Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα η πιθανότερη αιτία που σχετίζεται με τις αντιδράσεις είναι η πολυαιθυλενική γλυκόλη (PEG), ένα συνηθισμένο έκδοχο σε πολλά φάρμακα αλλά και σε καλλυντικά όπως κρέμες, οδοντόπαστες κ.α. που δρα ως σταθεροποιητής. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι στην κλινική δοκιμή του εμβολίου της Pfizer/BioNTech όπου συμμετείχαν περισσότερα από 43.000 άτομα δεν παρατηρήθηκε καμία σοβαρή αντίδραση. Αν και η αλλεργία στην πολυαιθυλενική γλυκόλη είναι εξαιρετικά σπάνια ωστόσο είναι πιθανό ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση. Συχνά πρόκειται για ασθενείς που έχουν εμφανίσει στο παρελθόν πολλές φαρμακευτικές αλλεργίες σε φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους φάρμακα.
Θεωρούμε ότι η ανακοίνωση αυτή είχε μεγάλο αντίκτυπο στους αλλεργικούς ασθενείς και ότι είναι σημαντικό να απαντηθούν κάποια βασικά ερωτήματα που έχουν δικαίως δημιουργηθεί.
Συγκεντρώσαμε εδώ τις συχνότερες ερωτήσεις που έχουμε λάβει:
- ‘Εχω παρουσιάσει στο παρελθόν αναφυλαξία σε τρόφιμο/ φάρμακο/ εμβόλιο. Μπορώ να κάνω το εμβόλιο;
Η σύσταση του Βρετανικού Οργανισμού Φαρμάκων (MHRA) είναι η προσωρινή αποφυγή για όλους τους ασθενείς με ιστορικό αναφυλαξίας. Ωστόσο τόσο το Αμερικάνικo Κολλέγιο Αλλεργιολογίας (ACAAI) όσο και η Αμερικάνικη Ακαδημία Αλλεργιολογίας (AAAAI) ανακοίνωσαν ότι οι ασθενείς με τροφικές, αναπνευστικές αλλεργίες και αλλεργίες σε δηλητήρια εντόμων μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά και με ασφάλεια. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας συστήνει αυξημένη εγρήγορση και επικοινωνία με Αλλεργιολόγο στους ασθενείς που, αν και δεν έχουν επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, έχουν ιστορικό που αντιστοιχεί στα εξής:
– Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί.
– Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG.
– Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία»).
– Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου).
– Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.
Κατόπιν των ανωτέρω θεωρούμε ότι τα άτομα με συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα) δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19.
Προφανώς αλλεργικοί ασθενείς στην PEG θα εμβολιασθούν με άλλο εμβόλιο.
- ‘Εχω σοβαρή αλλεργία στο latex, μπορώ να εμβολιασθώ;
Το εμβόλιο της Pfizer/BioNtech συσκευάζεται σε δοχείο που περιέχει Bromobutyl. Πρόκειται για συνθετικό καουτσούκ που δεν περιέχει καθόλου φυσικό καουτσούκ (latex). H Pfizer επιβεβαίωσε ότι το φυσικό καουτσούκ δε χρησιμοποιείται καθόλου σε καμία φάση της διαδικασίας παραγωγής του εμβολίου. Σε περίπτωση σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης στο latex είναι απαραίτητο να το αναφέρεται στο νοσηλευτικό προσωπικό ώστε να αποφευχθεί η χρήση ιατροφαρμακευτικών προϊόντων (π.χ. γάντια, σύριγγες) που περιέχουν latex.
- Έχω αλλεργία στο αβγό. Μπορώ να κάνω το εμβόλιο της Pfizer/BioNtech;
Σε αντίθεση με τα περισσότερα εμβόλια της γρίπης, το εμβόλιο της Pfizer/BioNtech δεν παρασκευάζεται μέσα σε αβγά και δεν περιέχει πρωτεΐνες αβγού. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος αναφυλαξίας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
- ‘Εχω ιστορικό ήπιας αλλεργικής αντίδρασης σε κάποιο αντιβιοτικό. Είναι ασφαλές για μένα το εμβόλιο Pfizer/BioNTech;
Ορισμένες φορές τα αντιβιοτικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια παρασκευής των εμβολίων. Η Pfizer ανακοίνωσε ότι το μόνο αντιβιοτικό που χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια παραγωγής είναι η καναμυσίνη, η οποία δεν είναι ανιχνεύσιμη στο τελικό προϊόν. Συνεπώς οι ασθενείς με αλλεργία στην καναμυσίνη ή σε παρόμοια αντιβιοτικά δεν πρέπει να διατρέχουν κάποιον κίνδυνο .
Κανένα άλλο αντιβιοτικό (πενικιλλίνη, σουλφοναμίδες, νεομυκίνη) δεν χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια παραγωγής του εμβολίου.
- Έχω αλλεργία στη γαλακτόζη-α-1,3-γαλακτόζη ή alpha–Gal και εμφανίζω αλλεργικές αντιδράσεις σε φάρμακα που περιέχουν ζελατίνη. Το εμβόλιο της Pfizer/BioNtech περιέχει ζελατίνη;
Όχι, το εμβόλιο δεν περιέχει ζελατίνη.
- ‘Εχω αλλεργία στο ψάρι και διάβασα ότι σε ορισμένα εμβόλια χρησιμοποιείται το σκουαλένιο, το οποίο προέρχεται από το συκώτι του καρχαρία. Το εμβόλιο Pfizer/BioNTech περιέχει σκουαλένιο και αν ναι υπάρχει κίνδυνος να εμφανίσω αναφυλαξία;
Το σκουαλένιο πράγματι χρησιμοποιείται σε ορισμένα εμβόλια. Πρόκειται για ένα ραφιναρισμένο έλαιο που δεν περιέχει ίχνη πρωτεΐνης ψαριού και συνεπώς δεν αποτελεί κίνδυνο για ασθενείς με τροφική αλλεργία στο ψάρι. Το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech δεν περιέχει σκουαλένιο.
- Στο παρελθόν εμφάνισα μια ήπια αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο της γρίπης. Μπορώ να κάνω το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech COVID-19;
Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον αλλεργιολόγο σας ώστε να διευκρινιστεί το συστατικό που σας προκάλεσε την αλλεργική αντίδραση στο προηγούμενο εμβόλιο. Αν γνωρίζετε ήδη ότι είστε αλλεργικός σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου όπως αυτά αναφέρονται στην περίληψη χαρακτηριστικών προϊόντος (SPC) τότε δεν πρέπει να λάβετε το εμβόλιο.
- Έχω διαγνωστεί με συστηματική μαστοκυττάρωση ή με νόσημα ενεργοποίησης μαστοκυττάρων (MCAD). Μπορώ να κάνω το εμβόλιο;
Οι ασθενείς με συστηματική μαστοκυττάρωση ή (MCAD) έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν αναφυλαξία από διάφορα εκλυτικά αίτια συμπεριλαμβανομένων σε σπάνιες περιπτώσεις των εμβολίων. Αν έχετε διαγνωστεί με συστηματική μαστοκυττάρωση ή MCAD θα πρέπει να συζητήσετε με τον θεράποντα ιατρό σας την πιθανότητα να κάνετε το εμβόλιο. Είναι πιθανό με βάση την οδηγία να εξαιρεθείτε προσωρινά.
- Από τη στιγμή που θα αναπτυχθούν και άλλα εμβόλια έχει νόημα να περιμένω κάποιο διαφορετικό εμβόλιο που να είναι ασφαλέστερο για τους αλλεργικούς ασθενείς;
Το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech θεωρείται γενικά πολύ ασφαλές. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εμβολίων για την νόσο COVID-19 υπό ανάπτυξη, κάποια εκ των οποίων βρίσκονται σε τελικά εγκριτικά στάδια. Το εμβόλιο της Moderna περιέχει την ίδια ουσία που ενοχοποιείται για τις αλλεργικές αντιδράσεις του εμβολίου της Pfizer/BioNTech. Κάθε εμβόλιο είναι διαφορετικό και βασίζεται σε διαφορετική τεχνολογία. Μέχρι την τελική έγκριση δεν είναι διαθέσιμη η πλήρης λίστα των συστατικών τους και επομένως προς το παρόν είναι αδύνατο να έχουμε δεδομένα ασφάλειας για ασθενείς με ειδικές αλλεργίες.
- Έκανα πρόσφατα το εμβόλιο για τη γρίπη. Μπορώ να κάνω το εμβόλιο για τον COVID-19;
Συστήνεται να περάσουν τουλάχιστον 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό για τη γρίπη.
- Λαμβάνω ανοσοκατασταλτική αγωγή. Μπορώ να κάνω το εμβόλιο;
Οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για σοβαρή λοίμωξη από COVID-19. Το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech είναι ασφαλές για χορήγηση σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. Υπάρχει σημαντική πιθανότητα να μην αναπτύξετε επαρκή ανοσολογική απάντηση στο εμβόλιο. Είναι απαραίτητο να συζητήσετε με τον θεράποντα ιατρό σας τον τρόπο και τις συνθήκες εμβολιασμού ώστε να έχετε την καλύτερη δυνατή ανοσολογική απάντηση.
- Είστε υπέρ του εμβολιασμού;
Ναι, κατηγορηματικά. Τα εμβόλια είναι μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης, καθώς χάρη σε αυτά έχει ουσιαστικά εξαλειφθεί πλήθος σοβαρών ασθενειών που κόστισαν εκατομμύρια ζωές στο παρελθόν. Η ανάπτυξη και η διάθεση αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων κατά του SARS-CoV-2 είναι ένα σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα. Είναι επίσης ο μοναδικός τρόπος για να αναχαιτίσουμε την πανδημία. Για να το πετύχουμε όμως αυτό είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός πολύ μεγάλου μέρους του πληθυσμού (υπολογίζεται πάνω από 60-70%). Είναι καθήκον μας προς την κοινωνία να δείξουμε εμπιστοσύνη και να προγραμματίσουμε τον εμβολιασμό μας με βάση τις επίσημες οδηγίες.
