Allergikos
Υπάρχουν πολλά αίτια ρινίτιδας. Οι αλλεργιολογικοί παράγοντες είναι ιδιαίτερα συχνοί και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στην Ελλάδα σταθερή αύξηση της συχνότητας της αλλεργικής ρινίτιδας. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις ο ειδικός αλλεργιολογικός έλεγχος (τα δερματικά τεστ και οι αιματολογικές εξετάσεις – RAST) δεν αποκαλύπτουν αλλεργία. Η περίπτωση αυτή αναφέρεται ως μη αλλεργική ρινίτιδα η οποία επίσης υποκρύπτει πληθώρα ετερόκλητων αιτίων. Ένα από τα συχνότερα είναι τα φάρμακα (φαρμακευτική ρινίτιδα).
Περισσότερα από 400 φάρμακα περιγράφουν στο φυλλάδιό τους την ρινίτιδα ως πιθανή παρενέργεια. Πολλές φορές, ειδικά οι ηλικιωμένοι, θεραπεύονται για πληθώρα νόσων με σκευάσματα που δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν ρινίτιδα.
Το πιο συχνό αίτιο είναι τα τοπικά αποσυμφορητικά, τα spray δηλαδή εκείνα που χρησιμοποιούνται για τη ρινική αποσυμφόρηση! Τα συγκεκριμένα σκευάσματα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά για την παροδική ανακούφιση από τη συμφόρηση, όμως η παρατεταμένη χρήση τους οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Επέρχεται κατά κάποιο τρόπο απώλεια της δράσης (στην πρότερη ίδια, αποτελεσματική δόση) με αποτέλεσμα ο ασθενής να τα χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερο προκαλώντας φαύλο κύκλο αναποτελεσματικότητας και συνεχούς κατάχρησης. Περιγράφεται μέχρι και ψυχικός εθισμός σε αυτά τα σκευάσματα και επομένως είναι απαραίτητα η με φειδώ χρήση τους. Ειδικά οι ηλικιωμένοι, των οποίων ο ρινικός βλεννογόνος είναι περισσότερο εύθρυπτος και ξηρός, χρειάζονται στενή παρακολούθηση.
Πολλά αντιυπερτασικά επίσης προκαλούν ρινίτιδα (κυρίως συμφόρηση) όπως:
- οι γνωστοί β-blockers (πολλά σκευάσματα με κυριότερο την προπρανολόνη),
- αγγειοδιασταλτικά (π.χ. υδραλαζίνη), και
- διουρητικά όπως η υδροχλωροθιαζίδη που βρίσκεται σε πληθώρα σκευασμάτων σε συνδυασμό με άλλο αντιυπερτασικό (π.χ. αναστολέα μετατρεπτικού ενζύμου)
Νευρογενούς τύπου ρινίτιδα μπορεί να προκαλέσουν συμπαθητικομιμητικά σκευάσματα όπως οι αγωνιστές α-υποδοχέων (δρουν και ως αντιυπερτασικά π.χ. κλονιδίνη) αλλά και ανταγωνιστές αυτών (πραζοσίνη).
Φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία, όπως η σιλδεναφίλη, προκαλούν οξέα συμπτώματα ρινίτιδας. Στην αγγλοσαξωνική ορολογία μάλιστα έχει καταγραφεί, για ευνόητους λόγους, ως επετειακή ρινίτιδα! Τα συνδεδεμένα οιστρογόνα και ορισμένα ψυχοτρόπα φάρμακα επίσης μπορεί να προκαλέσουν ρινική συμφόρηση.
Τέλος, η ασπιρίνη, εκτός της έξαρσης ασθματικής συμπτωματολογίας που επάγει σε ασθενείς με ρινικούς πολύποδες και άσθμα, προκαλεί και σοβαρή ρινίτιδα (είτε σε σχέση, είτε όχι με προϋπάρχοντες πολύποδες).
Ο αλλεργιολόγος γνωρίζει τις παραπάνω ανεπιθύμητες δράσεις των σκευασμάτων και, αναλόγως και του λοιπού ιστορικού, καθοδηγεί τον ασθενή για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του.
