Allergikos
Οι αλλεργίες όχι μόνο αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, αλλά αυξήθηκαν ειδικά στις σύγχρονες κοινωνίες “δυτικού τύπου”. Για την αύξηση αυτή πιθανολογούνται τέσσερις αιτίες:
-η αύξηση έκθεσης στα ακάρεα οικιακής σκόνης,
-η ελάττωση έκθεσης σε μικροβιακά ερεθίσματα (θεωρία υγιεινής),
-η παχυσαρκία και η ελάττωση της φυσικής δραστηριότητας,
-η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών στις δυτικές κοινωνίες.
Αυτή η αλλαγή στη δίαιτα απασχόλησε τους επιστήμονες οι οποίοι μελετώντας τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες κατέληξαν σε δύο πιθανές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την αύξηση των αλλεργικών νοσημάτων σε σχέση με τη διατροφή: την υπόθεση των αντιοξειδωτικών και και την υπόθεση των λιπαρών οξέων.
Η μεν υπόθεση των αντιοξειδωτικών (βιταμίνες A, C, E, σελήνιο, ψευδάργυρος) αναφέρει πως η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και η, μέσω αυτής, μειωμένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών, οδήγησε σε μείωση της άμυνας των πνευμόνων σε οξειδωτικά ερεθίσματα. Σε συνδυασμό με την αύξηση του οξειδωτικού stress που προέκυψε από την αύξηση των ρύπων, προκλήθηκε αύξηση στην φλεγμονή των πνευμόνων με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνότερα αλλεργικές παθήσεις όπως το άσθμα.
Η δε υπόθεση των λιπαρών οξέων αναφέρει πως η αυξημένη κατανάλωση ω-6 λιπαρών οξέων (μαργαρίνες) σε βάρος της κατανάλωσης ω-3 λιπαρών οξέων μακράς αλύσου (ψάρια) οδήγησε σε αύξηση παραγωγής ουσιών (όπως το αραχιδονικό οξύ και η προσταγλανδίνες) που προάγουν την αλλεργική φλεγμονή.
Επιπλέον τα τελευταία χρόνια συζητείται κατά πολύ ο ρόλος των “καλών” μικροβίων που υπάρχουν στο σώμα μας και ειδικά στο έντερο μας (εντερική χλωρίδα). Τα μικρόβια αυτά, που σε βάρος φτάνουν το 1 έως 1,5 κιλό, φαίνεται οτι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ισορροπία του οργανισμού. Η εντερική χλωρίδα όταν επεξεργάζεται τροφές πλούσιες σε λίπος (κρέας) και πτωχές σε φυτικές ίνες (φρούτα και λαχανικά) προκαλεί δυσλειτουργία του εντέρου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η απορρόφηση ενδοτοξινών (ουσιών που παράγονται από τα μικρόβια) και αλλεργιογόνων. Αυτό πιθανά συμβάλει στην αύξηση της ελάχιστης συστηματικής φλεγμονής (δηλαδή του ελάχιστου ερεθισμού που αντιμετωπίζει καθημερινά το σώμα μας) και στην προαγωγή των αλλεργικών νοσημάτων. Επιπλέον, και πέρα από τις αλλεργίες, η διαταραγμένη εντερική χλωρίδα έχει πιθανά την ικανότητα να ρυθμίζει έμμεσα τα γονίδια του ανθρωπίνου σώματος, επηρρεάζοντας το μεταβολισμό των λιπιδίων, αυξάνοντας το αίσθημα πείνας, αλλά και την παραγωγή και αποθήκευση του λίπους. Γι΄αυτό και η εντερική χλωρίδα τείνει από πολλούς να θεωρείται ως ένα ξεχωριστό όργανο του ανθρωπίνου σώματος, που συμβάλλει στην κατάσταση υγείας ή ασθένειας.
Όλα αυτά στην θεωρία. Υπάρχουν ωστόσο επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να πείθουν οτι η αλλαγή στη διατρφή μας μπορεί να μας προστατεύσει από την εμφάνιση αλλεργιών;
Καταρχάς πρέπει να διευκρινιστεί οτι για να είναι αποτελεσματική οποιαδήποτε διατροφική παρέμβαση στην πρόληψη αλλεργίας, πρέπει να γίνει σε πολύ μικρή ηλικία, δηλαδή κατά την εμβρυϊκή ζωή και στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας. Αργότερα, σε μεγαλύτερες ηλικίες, η διατροφικές παρεμβάσεις δεν έχεουν τόσο ισχυρή επίδραση στην πρόληψη της αλλεργίας.
Υπάρχουν λοιπόν, πολλές ενδείξεις από πολυάριθμες μελέτες, οτι η πρώιμη διατροφική παρέμβαση, με ισορροπημένη δίαιτα της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό, μπορεί να έχει προληπτική δράση στην εμφάνιση αλλεργίας. Συγκεκριμένα διατροφή πλούσια σε βιταμίνη Ε και ψευδάργυρο (αντιοξειδωτικά), βιταμίνη D, ω-3 λιπαρά οξέα μακράς αλύσου (ψάρια), προβιοτικά (ζωντανοί μικροοργανισμοί, αυτά που αναφέρθηκαν πριν ως “καλά” μικρόβια) και πρεβιοτικά (άπεπτες φυτικές ίνες που βοηθούν στην αύξηση των καλών μικροβίων του εντέρου) έχουν ευεργετική δράση στην πρόληψη εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων (ατοπική δερματίτιδα, άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα) στο παιδί. Παρομοίως θετική επίδραση φαίνεται να έχουν και η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, αλλά και η μεσογειακή δίαιτα, που αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρότυπο διατροφής με μοναδικές ευεργετικές επιδράσεις σε όλο το σώμα.
Τα στοιχεία από τις μελέτες είναι μεν ενδεικτικά αλλά αθροιστικά είναι πάρα πολλά για να τα αγνοήσουμε: η διατροφή από την σύλληψη μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ζωής παίζει θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη ενός υγιούς οργανισμού χωρίς αλλεργίες.
