ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ

‘όλα  όσα πρέπει να ξέρετε για το ‘άσθμα στα παιδιά’

Το άσθμα είναι η πιο συχνή χρόνια πάθηση της παιδικής ηλικίας και παρόλα αυτά πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν αρκετά γι αυτό. Ο αριθμός των παιδιών που πάσχουν από άσθμα συνεχώς αυξάνεται. Αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες απουσίας των παιδιών από το σχολείο και των γονέων τους από την εργασία τους.  Αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία (ακόμη και στη βρεφική), συνήθως τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται γύρω στην ηλικία των 5 ετών. Στην πρώτη παιδική ηλικία είναι πιο συχνό στα αγόρια , ενώ τα ποσοστά εξισώνονται στη εφηβεία.

 

Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη άσθματος

  • Πρωορότητα, χαμηλό βάρος  γέννησης A-small-child-is-coughing
  • Έκθεση σε καπνό κατά την ενδομήτρια  ή την μετέπειτα ζωή
  • Ατομικό ιστορικό αλλεργικού νοσήματος (παρουσία ρινίτιδας, εκζέματος)
  • Οικογενειακό ιστορικό άσθματος ή ατοπίας (ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος αν και οι δύο γονείς έχουν άσθμα από ότι να έχει ο ένας- για κάποιο άγνωστο λόγο ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος αν έχει η μητέρα άσθμα από ότι αν έχει ο πατέρας).
  •  Συχνές λοιμώξεις αναπνευστικού από πολύ μικρή ηλικία
  • Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
  • Παχυσαρκία

 

Γιατί όλο και περισσότερα παιδιά παθαίνουν άσθμα;

Κανείς πραγματικά δεν ξέρει γιατί αυξάνεται η συχνότητα του άσθματος στα παιδιά. Τα τελευταία 20χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά. Το χρονικό αυτό διάστημα αποτελεί εξαιρετικά μικρή περίοδο για να υποθέσουμε πως υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στα γονίδια,  άρα τεράστιο ρόλο έπαιξε το περιβάλλον.

pollutionΗ θεωρία που επικρατεί είναι πως σημαντικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι τα παιδιά δεν εκτίθενται σε αρκετές λοιμώξεις ώστε να εκπαιδευτεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Αντίθετα εκτίθενται σε όλο και περισσότερους ερεθιστικούς παράγοντες και αλλεργιογόνα , όπως τον καπνό τσιγάρου, τα καυσαέρια και την αιθαλομίχλη και τη σκόνη του σπιτιού. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης το γεγονός ότι περιορίζεται όλο και περισσότερο ο θηλασμός γεγονός που στερεί από τα μικρά παιδιά σημαντικές ουσίες του ανοσοποιητικού τους συστήματος στα αρχικά στάδια της ζωής τους. Πάντως, ως γενικό σχόλιο, τα αποτελέσματα μεγάλων διεθνών πολυκεντρικών επιδημιολογικών μελετών, δείχνουν ότι τα παιδιά των ανεπτυγμένων χωρών, εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά άσθματος, σε σχέση με αυτά των υπό ανάπτυξη χωρών. Φαίνεται δηλαδή, ότι ο λεγόμενος δυτικός τρόπος ζωής (αποστειρωμένες συνθήκες υγείας, συχνή χρήση αντιβιοτικών, διατροφή, λιγότερα παιδιά στην οικογένεια, αστικού τύπου ρύπανση, κ.ά.), είναι προδιαθεσικός παράγοντας ανάπτυξης βρογχικού άσθματος.

 

Πως μπορώ να ξέρω αν το παιδί μου έχει άσθμα;

Δεν έχουν όλα τα παιδιά τα ίδια συμπτώματα άσθματος. Επίσης τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από επεισόδιο σε επεισόδιο. Σημεία και συμπτώματα που πρέπει να έχετε κατά νου είναι τα εξής:

  • Συχνά επεισόδια ξηρού βήχα τα οποία εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, ή τη νύχτα ή σε έντονο γέλιο ή κλάμα Coughing-little-girl
  • Χρόνιος βήχας (συχνά μπορεί να είναι και το μοναδικό σύμπτωμα)
  • Συριγμός στην αναπνοή (σφύριγμα, γατάκια). Αν ακούσετε αυτό τον ήχο ενημερώστε το    γιατρό σας. Δεν έχουν όλα τα παιδιά που ¨σφυρίζουν ¨άσθμα, ούτε όλα τα παιδιά με άσθμα έχουν συριγμό.
  • Λαχάνιασμα κυρίως στην άσκηση. Τα παιδιά με άσθμα λαχανιάζουν πολύ γρηγορότερα από τους συνομηλίκους τους, και αργούν να συνέλθουν με τη διακοπή της άσκησης
  • Αίσθημα κόπωσης και περιορισμός της άσκησής τους .
  • Σχεδόν όλα τα κρυολογήματα ¨κατεβαίνουν ¨στο στήθος.

 

Διάγνωση άσθματος

Το άσθμα στα παιδιά διαγιγνώσκεται κυρίως με βάση το ιατρικό ιστορικό, τα συμπτώματα, τη φυσική εξέταση και κάποιες περισσότερο ειδικές εξετάσεις (tests) κάποια τεστ κυρίως σε μεγαλύτερα παιδιά που μπορούν να τα πραγματοποιήσουν. Κάποιες φορές τα συμπτώματα των παιδιών μπορεί να έχουν υποχωρήσει όταν εξετάζονται από το γιατρό τους, γι αυτό σημαντικό κλειδί στη διάγνωση αποτελούν οι γονείς περιγράφοντας τα συμπτώματα των παιδιών τους.

Ιατρικό ιστορικό και περιγραφή συμπτωμάτων: Για τη διάγνωση βοηθά η περιγραφή συμπτωμάτων (συριγμός, βήχας, λαχάνιασμα, ¨γατάκια στο στήθος¨, σφίξιμο ή πόνος στο στήθος), το πόσο συχνά γίνονται αυτά τα επεισόδια, πόσο βαριά είναι (ύπαρξη δύσπνοιας ή όχι), αν αναπαράγονται στην άσκηση και στον ύπνο, ποια φάρμακα τα ανακουφίζουν, και ποιοι φαίνεται να είναι οι εκλυτικοί παράγοντες.

Φυσική εξέταση: ο γιατρός σας θα ακούσει τους πνεύμονες και την καρδιά του παιδιού, και θα εξετάσει τη μύτη και τα μάτια του.

Εργαστηριακός έλεγχος: για τα μικρότερα των 6 ετών παιδιά, ο γιατρός βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και τη φυσική εξέταση, όταν η εκτέλεση των απαραίτητων τεστ είναι δύσκολη λόγω ελλιπούς συνεργασίας του μικρού ασθενή. Επίσης, με ασφάλεια, μπορούν, εάν κριθεί απαραίτητο, να γίνουν αλλεργικές δοκιμασίες (tests) στο δέρμα ή στo αίμα (RAST).   Παρόλα αυτά σε κάποια κέντρα υπάρχει και η ταλαντωσιμετρία που απευθύνεται σε αυτές τις ηλικίες. Για τα μεγαλύτερα παιδιά σίγουρα απαραίτητη είναι η σπιρομέτρηση, η οποία βοηθά στα διάγνωση του άσθματος και την εκτίμηση της βαρύτητάς του. Άλλες εξετάσεις που θα σας ζητηθούν είναι και ο έλεγχος τω αλλεργιογόνων (είτε με δερματικές δοκιμασίες, είτε με αιματολογικό προσδιορισμό), για τον προσδιορισμό του πιθανού εκλυτικού παράγοντα. Παράλληλα θα εκτιμηθεί η παρουσία ή απουσία συνυπαρχόντων νόσων, όπως παραρρινοκολπίτιδα, ΓΟΠ (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) που προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος.

 

Εκλυτικοί παράγοντες:

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που στο περιβάλλον μας μπορεί να επιδεινώσει το άσθμα του παιδιού μας. Αυτοί οι παράγοντες ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι εξής:

  • Ιογενείς λοιμώξεις αναπνευστικού: κυρίως ιοί του κοινού κρυολογήματος( ρινοιοί), της γρίπης και παραγρίπης. Στα μικρότερα παιδιά και ο αναπνευστικό συγκυτιακός ιός (RSV).
  • Αλλεργιογόνα: ακάρεα της οικιακής σκόνης, επιθήλια ζώων, γύρεις, μύκητες.smoking
  • Καπνός τσιγάρου: αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης άσθματος στα παιδιά, ενώ αποτελεί έναν από τους κυριότερους εκλυτικούς παράγοντες ανάπτυξης κρίσης άσθματος.
  • Μόλυνση της ατμόσφαιρας : εσωτερικού (έντονες οσμές, σπρέυ μαλλιών κ.α.)  και εξωτερικού ( όζον, νέφος) περιβάλλοντος.
  •  Άσκηση: επίταση συμπτωμάτων στην άσκηση συνήθως σημαίνει μη καλά ελεγχόμενο άσθμα. Άλλες δραστηριότητες που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία εκλυτικών παραγόντων είναι το κλάμα και το γέλιο.
  • Άλλα : κρύος αέρας, απότομες αλλαγές του καιρού και της θερμοκρασίας.

 

Θεραπεία παιδικού άσθματος

Ο στόχος είναι ο έλεγχος του άσθματος.  Θα πρέπει να είναι σε θέση να :

  •   Ζουν μία φυσιολογική ζωή
  •   Μην απουσιάζουν από το σχολείο εξαιτίας του άσθματος
  •   Μην έχουν καθημερινά συμπτώματα
  •   Μην έχουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας
  •   Παίζουν, ασκούνται, συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες τους ανεμπόδιστα
  •   Μην έχουν ανάγκη για επείγουσα επίσκεψη στο γιατρό ή το τμήμα επειγόντων.

 

Η φαρμακευτική θεραπεία εξαρτάται από το πόσο βαριά και πόσο συχνά είναι τα συμπτώματα του παιδιού. Συνεπώς είναι εξατομικευμένη, όπως και το σχέδιο δράσης για αντιμετώπιση ασθματικής κρίσης. Ο γιατρός σας πιθανώς να συνταγογραφήσει 2 τύπους φαρμάκων:

  • Άμεσης ανακούφισης: Είναι συνήθως εισπνεόμενα και ανακουφίζουν μέσα σε λίγα λεπτά. Σε αυτά ανήκουν οι β2 διεγέρτες βραχείας δράσης. Σπανιότερα μπορεί να υπάρχει και ανάγκη κορτικοειδών από το στόμα για άμεση ανακούφιση.
  • Μακράς διάρκειας ρυθμιστική αγωγή: αυτός ο τύπος αγωγής απαιτείται για ρύθμιση του ¨αθόρυβου ¨μέρους του άσθματος – τη φλεγμονή των αεραγωγών. Λαμβάνεται καθημερινά για να προλαμβάνει τα συμπτώματα και να ελαττώνει τη συχνότητα και σοβαρότητα των κρίσεων. Σ΄ αυτή την κατηγορία ανήκουν τα :
    • Εισπνεόμενα κορτικοειδή
    • Μακράς δράσης εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά
    • Από του στόματος ανταγωνιστές λευκοτριενίων.

Όλα τα εισπνεόμενα φάρμακα στα παιδιά θα πρέπει να λαμβάνονται με ειδική
για την ηλικία του παιδιού μάσκα ή νεφελοποιητή μιας και τα περισσότερα παιδιά
αδυνατούν να πάρουν σωστά τα εισπνεόμενα φάρμακά τους κατευθείαν από  τη συσκευή τους.

inhalernebulizer

Ο  θεράπων ιατρός θα πρέπει στην αρχή της δοθείσης θεραπείας να εκπαιδεύει σωστά, είτε τα μεγαλύτερα παιδιά είτε τους γονείς, στη σωστή χρήση των παραπάνω συσκευών και σε  κάθε επίσκεψη θα πρέπει να εκτιμάται η συμμόρφωση λήψης των φαρμάκων.

Τα περισσότερα  παιδιά που έχουν συριγμό με τις ιώσεις του αναπνευστικού, θα σταματήσουν να έχουν αυτά τα συμπτώματα μεγαλώνοντας. Αν το παιδί σας έχει ατοπική δερματίτιδα ή ευαισθησία σε αλλεργιογόνα ή αν υπάρχουν καπνίζοντες στην οικογένεια ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών,  τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα επιμονής των συμπτωμάτων του άσθματος σε μεγαλύτερη ηλικία . 50% των παιδιών που θα ξεπεράσουν τα συμπτώματα μέχρι την εφηβεία, θα εμφανίσουν πάλι άσθμα στην ενήλικο ζωή. Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψεις με ακρίβεια ποιου το άσθμα θα υποχωρήσει και ποιου θα επανεμφανιστεί στην ενήλικο ζωή.

Το  άσθμα είναι μία ασθένεια που πρέπει να κατανοήσουμε κι όχι να φοβόμαστε. Αν το παιδί σας έχει άσθμα μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για αυτή την ασθένεια και συνεργαστείτε με το γιατρό του παιδιού σας. Αυτό θα προσφέρει στο παιδί σας την καλύτερη πιθανότητα να ελεγχθεί το άσθμα του και να έχει μία φυσιολογική, υγιή και χαρούμενη ζωή.

4.2/5 - (14 votes)
Print Friendly, PDF & Email