Η βασική θεωρία που επιχειρεί σήμερα να εξηγήσει την αλματώδη αύξηση των αλλεργιών (ειδικά στον παιδιατρικό πληθυσμό) είναι η «θεωρία της υγιεινής». Σύμφωνα με αυτήν, οι αλλεργικές εκδηλώσεις είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας του ανοσοποιητικού να διακρίνει μεταξύ αθώου και επικίνδυνου παράγοντα, με αποτέλεσμα της υπεραντιδραστικότητά του σε αθώα ερεθίσματα όπως είναι τα αλλεργιογόνα. Στη βάση αυτής της αδυναμίας βρίσκεται, πιθανότατα, η ελλιπής εκπαίδευσή του, ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής.
Οι πρώτες ενδείξεις δόθηκαν από σειρά εξαιρετικών μελετών στη Γερμανία που έδειξαν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε φάρμες είχαν πολύ λιγότερες αλλεργίες σε σχέση με τα παιδιά που μεγαλώνουν στα σύγχρονα αστικά κέντρα. Η επαφή του νεογνού με ερεθίσματα, όπως μικροοργανισμούς στο χώμα, συμβάλλει στην ορθή εκπαίδευση του ανοσοποιητικού, το μαθαίνει να αδιαφορεί για αθώα ερεθίσματα και να αντιδρά αποτελεσματικά μόνο στα δυνητικά επικίνδυνα.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκυρο Journal of Allergy and Clinical Immunology, επεκτείνει την εφαρμογή της παραπάνω θεωρίας και στο αστικό περιβάλλον. Αντίθετα με τα μέχρι σήμερα γνωστά, έδειξε ότι η έκθεση του παιδιού σε παράγοντες που σχετίζονται με την καθαριότητα και το εν γένει βιοτικό επίπεδο στις πόλεις, όπως είναι τα περιττώματα των κατσαρίδων και τα επιθήλια ποντικών ή γάτων, οδηγεί σε λιγότερα συμπτώματα από το αναπνευστικό αργότερα στην παιδική ηλικία. Μάλιστα όσο μεγαλύτερη και πιο πολλαπλή ήταν αυτή η έκθεση, τόσο πιο προστατευμένα ήταν τα παιδιά. Πρέπει να τονιστεί ότι η προστατευτική επίδρασή τους υπήρχε μόνο αν η έκθεση του παιδιού γινόταν κατά τον πρώτο χρόνο ζωής υποδηλώνοντας τη μεγάλη σημασία που έχει κατά το ευαίσθητο αυτό χρονικό διάστημα η κατάλληλη εκπαίδευση του ανοσοποιητικού.
Η μελέτη διενεργήθηκε σε περισσότερα από 450 παιδιά που μεγάλωναν σε υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ. Όπως δήλωσε ο Dr. Robert Wood, υπεύθυνος του τμήματος Αλλεργίας και Ανοσολογίας του Johns Hopkins Children’s Center της Βαλτιμόρης: «η μελέτη δείχνει ότι όχι μόνο πολλές από τις ανοσολογικές απαντήσεις διαμορφώνονται νωρίς στη ζωή αλλά επιπλέον ότι συγκεκριμένα βακτήρια και αλλεργιογόνα διεγείρουν και εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό έτσι ώστε να αντιδρά με συγκεκριμένους τρόπους. Ο χρόνος που γίνεται αυτή η έκθεση, το πρώτο έτος ζωής, είναι καθοριστικός».
Τα παραπάνω, προφανώς και δε μπορούν να εφαρμοσθούν με άμεσο τρόπο στην καθημερινότητα της σύγχρονης οικογένειας. Δηλώνουν όμως με εμφατικό τρόπο ότι ακραίες συμπεριφορές που επιβάλλονται από το σύγχρονο τρόπο ζωής μπορεί και να έχουν απρόβλεπτες, αρνητικές συνέπειες στην υγεία των παιδιών.