Αλλεργικά νοσήματα και Άσθμα: Αποτελούν παράγοντες κινδύνου για τη νόσο του κορονοϊού SARS-CoV-2 (COVID-19) ; Τα Πρώτα Επιστημονικά Δεδομένα!

Πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτήρισε ως πανδημία την εξάπλωση της νόσου του κορονοϊού 2019 (COVID-19). Η συνεχιζόμενη πανδημία που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2019. Πρόκειται για ένα νέο μέλος της οικογένειας των ανθρώπινων κορονοϊών που σύμφωνα με την Επιτροπή Ταξινόμησης των Ιών (ICTV), δεν είχε εντοπιστεί έως τώρα στον άνθρωπο. Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Ουχάν (Wuhan) της Κίνας.

Η συγκεκριμένη ιογενής λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως πυρετό, ξηρό βήχα, δύσπνοια, κόπωση, κεφαλαλγία ακόμη και γαστρεντερικές ενοχλήσεις ενώ εργαστηριακά παρατηρείται κυρίως λεμφοπενία. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις προκαλεί ιική πνευμονία ενώ μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) με μοιραία έκβαση.

Συμπτώματα ιού SARS-CoV-2

Ως τις 22 Μαρτίου 2020 είχαν επιβεβαιωθεί πάνω από 300.000 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων όλων των επαρχιών της Κίνας και σχεδόν 180 άλλων χωρών (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) και είχαν σημειωθεί περισσότεροι από 13.000 θάνατοι που οφείλονται στη νόσο.  On line ζωντανή ενημέρωση στο Coronavirus COVID-19 Global Cases by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU) https://coronavirus.jhu.edu/map.html. Κατά συνέπεια η ανησυχία του κόσμου είναι έντονη, γεγονός απόλυτα κατανοητό και δικαιολογημένο. Ιδιαίτερη βέβαια είναι και ανησυχία των ασθενών με χρόνια αλλεργικά νοσήματα όπως άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα κ.ά.

Κινδυνεύουν άραγε περισσότερο από το γενικό πληθυσμό;

Ο ΠΟΥ αναφέρει το άσθμα, μαζί με το σακχαρώδη διαβήτη και τις καρδιακές παθήσεις, ως παράγοντες που κάνουν κάποιον  “πιο ευάλωτo” στον ιό και με κίνδυνο αν νοσήσει να παρουσιάσει σοβαρότερα συμπτώματα. Δεδομένα όμως από μια πρώτη μελέτη από την Κίνα που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 2020 στο περιοδικό “Allergy”, διαφοροποιούν τη συγκεκριμένη ίωση από άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού. Αν και η έρευνα για τη νόσο COVID-19 βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο, η συγκεκριμένη μελέτη που αφορά 140 ασθενείς διαπίστωσε ότι ο SARS-CoV-2 δε φαίνεται να επηρεάζει το άσθμα των ασθενών. Βέβαια είναι γνωστό ότι  λοιμώξεις με άλλα στελέχη κορονοϊού μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα.

Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές προσπάθησαν να προσδιορίσουν τα κλινικά χαρακτηριστικά καθώς και το αλλεργικό υπόβαθρο ασθενών που νόσησαν από το νεό στέλεχος του κορονοϊού. Για το σκοπό αυτό αναλύθηκαν ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία από 140 νοσηλευόμενους ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 ( επιβεβαιωμένο αποτέλεσμα ιικής μόλυνσης από SARS-CoV-2 με χρήση αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης σε πραγματικό χρόνο, RT-PCR). Αξιολογήθηκαν και αναλύθηκαν δεδομένα ασθενών όπως δημογραφικά στοιχεία, κλινικές εκδηλώσεις, συννοσηρότητες, εργαστηριακά και απεικονιστικά ευρήματα.

Η μέση ηλικία των ασθενών της μελέτης ήταν τα 57 έτη, ενώ δεν υπήρχε ιδιαίτερη διαφορά στην προσβολή από τον ιό ανάμεσα  στα δύο φύλα (αναλογία περίπου 1:1). Από τους 140 ασθενείς της μελέτης, οι 58 ασθενείς ανήκαν στις σοβαρές περιπτώσεις. Από τα συμπτώματα τα πιο συχνά ήταν ο πυρετός  σε ποσοστό 91,7% (9 στους 10 ασθενείς), ενώ ακολουθούσαν  ο βήχας και η  κόπωση σε ποσοστό 75% (3 στους 4 ασθενείς). Περισσότερο από το 1/3 των ασθενών είχαν σφίξιμο στο στήθος ή δύσπνοια καθώς και γαστρεντερικά συμπτώματα όπως ναυτία, διάρροια και ανορεξία.  Από την άλλη ως πιο συχνές συννοσηρότητες αναφέρονται η υπέρταση (30%) και ο σακχαρώδης διαβήτης (12,1%). Αρκετοί ασθενείς ανέφεραν επίσης γνωστό ιστορικό υπερευαισθησίας σε φάρμακα (11,4%) και ιστορικό κνίδωσης (1,4%). Χαρακτηριστικό όμως ήταν ότι κανένας ασθενής δεν ανέφερε ιστορικό άσθματος ή άλλων αλλεργικών παθήσεων.

Απεικονιστικά, από τους 135 ασθενείς που έκαναν αξονική τομογραφία θώρακα κατά την εισαγωγή, η πλειοψηφία (99,3%) είχε μη φυσιολογικά ευρήματα, παρουσιάζοντας τυπικές εικόνες όπως αμφοτερόπλευρη εικόνα “θαμβής υάλου”.

Σχετικά με τα εργαστηριακά ευρήματα, στην πλειονότητα των ασθενών παρατηρήθηκε λεμφοπενία (75,4%), ενώ ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν ότι σχεδόν περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (52,9%) είχαν χαμηλό αριθμό ηωσινοφίλων (ηωσινοπενία). Μάλιστα ο χαμηλός αριθμός των ηωσινοφίλων του αίματος (με ή χωρίς χαμηλό αριθμό λεμφοκυττάρων) σε συνδυασμό με ύποπτα κλινικά συμπτώματα και συγκεκριμένα απεικονιστικά ευρήματα θα μπορούσαν να αποτελούν διαγνωστική ένδειξη της νόσου. Επίσης οι ασθενείς με πιο σοβαρή νόσο είχαν χαρακτηριστικά υψηλότερες τιμές C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), D-διμερών (D-dimers), αμυλοειδούς Α και επίπεδα προκαλσιτονίνης (p<.001) υποδεικνύοντας παρατεταμένη φλεγμονώδη απόκριση και διαταραγμένο μηχανισμό πήξης μετά από μόλυνση με SARS-CoV-2.

Η συγκεκριμένη λοιπόν μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ηωσινοπενία μαζί με τη λεμφοπενία μπορεί να αποτελούν ένα δυνητικό δείκτη διάγνωσης  της νόσου COVID-19. Επίσης η μεγάλη ηλικία, οι πολλές συννοσηρότητες και τα εκσεσημασμένα εργαστηριακά ευρήματα σχετίστηκαν με πιο σοβαρή νόσο. Από την άλλη οι  αλλεργικές παθήσεις, το άσθμα καθώς και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια δε φαίνεται να αποτελούν παράγοντες κινδύνου για νόσηση με SARS-CoV-2.

αντίστοιχα μελέτη από τη Ν Κορέα δεν ανέδειξε το άσθμα ώς σημαντική συνοσηρότητα (Report on the epidemiological features of coronavirus disease 2019 (COVID-10) outbreak in the Republic of Korea from January 19 to March 2, 2020. J Korean Med Sci.35(10):e112.) Σε κάθε περιπτωση πάντως οι μελέτες αφορούν ωοσηλευόμενους ασθενε΄ςι και προέρχονται από χώρες με χαμηλό επιπολασμό άσθματος.

Αν και η έρευνα βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο και οι υπάρχουσες μελέτες δεν έχουν δείξει προς το παρόν συσχέτιση του άσθματος και των σοβαρών περιπτώσεων λοίμωξης COVID-19, οι ασθματικοί διατρέχουν εν γένει μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρότερων λοιμώξεων από ιούς του αναπνευστικού. Ακόμη και οι ασθενείς με ελεγχόμενο άσθμα μπορεί να παρουσιάσουν παρόξυνση στο πλαίσιο μιας ιογενούς λοίμωξης.

Συνεπώς οι ασθενείς με άσθμα οφείλουν να ακολουθούν με συνέπεια όλες τις προτεινόμενες προφυλάξεις όπως η κοινωνική απομόνωση, η αποφυγή επαφής με άτομα που έχουν αναπνευστικά συμπτώματα,  το πλύσιμο των χεριών. Παράλληλα σημαντική είναι η συμμόρφωση στη χρόνια φαρμακευτική αγωγή που ενδεχομένως λαμβάνουν και στις οδηγίες των θεράποντων ιατρών τους. Θα ήταν επίσης χρήσιμο  όλοι οι ασθματικοί ασθενείς, ακόμη και εκείνοι με ήπια συμπτώματα να διαθέτουν  “ανακουφιστική” αγωγή (βρογχοδιασταλτικά) για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης  παρόξυνσης (κρίση άσθματος). Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάει κανείς, ότι διάφοροι άλλοι ιοί του αναπνευστικού όπως και η εποχική γρίπη, εξακολουθούν ακόμη να αποτελούν μια δυνητική  “απειλή” για τους ασθενείς με άσθμα, ενώ παράλληλα η άνοιξη έχει ξεκινήσει και μαζί της και η έναρξη των εποχικών αλλεργιών.

 Η αξία του “μένουμε σπίτι  ανάγλυφα μεσα από αυτό το γράφημα

Πηγές:

1. Zhang JJ, Dong X, Cao YY, Yuan YD, Yang YB, Yan YQ, Akdis CA, Gao YD. Clinical characteristics of 140 patients infected with SARS-CoV-2 in Wuhan, China. Allergy 2020 Feb. doi: 10.1111/all.14238.
2. https://el.wikipedia.org/wiki/Αλυσιδωτή_αντίδραση_πολυμεράσης

Πηγές εικόνων:

1. Τροποποίηση από https://www.dreamstime.com/illustration/symptom-text.html
2. Τροποποίηση από https://www.facebook.com/menoumespiti.official/
3. Τροποποίηση από https://pngtree.com/freepng/world-anti-asthma-day-asthma-attack-breathing-difficult-people-image_4391090.html